Сандықтау ауданының Мемлекеттiк архивы 1990 жылдың тамыз айында құрылды.Балкашин ауданының халық депутаттар кеңесiнiң шешiмi бойынша Балкашин ауданының әкiмшiлiгi жеке құрамы бойынша шаруашылық есеп айырысу архивына ауыстырылды. Архив атауын үш рет өзгерттi, ал 2005 жылдан бастап «Ақмола облысы архивтар мен құжаттама басқармасының «Сандықтау ауданының мемлекеттiк архивы» мемлекеттiк мекемесi болып бекiтiлдi ,атауы өзгерсе де жұмысы бiреу болып қала бердi: жинау, есептеме жүргiзу, құжаттарды сақтау және қолдану.
90- жылдары архив Жамбыл 1, көшесiндегi кеңсемен бөлiсiп жол-пайдалану ғимаратында орналасты. Ақырындап құжат сақтаитын жағдаи түзеле бастады, архив құжаттармен үш рет орнын ауыстырды.
Бүгiнгi таңда Сандықтау ауданының мемлекеттiк архивында — бұлаудан тарихының құжаттары 1928 жылдан бастап сақталып жатыр. Олардын барлығықұнсыз. 2500 метр алып жатқан сөрелерде 229 қор, қағаз негізде 45049 сақтау бiрлiгi, 107 сақтау бірлігінде фото құжаттар, 7 жеке қоржәне коллекция бар.
Мемлекеттiк архивтағы сақталынатын құжаттардың көбi орыс және қазақ тiлiнде.
Бұрынғы құжаттар «Балқашын ауданы құжаттарының тарихи коллекциясы» қорын құрайды. Қор құрамында тамаша құжаттар бар: Сандықтау ауылының тарихының жазбалары,1868 жылы пайда болған Сандықтау бастауыш мектебiнiң тарихы, көпесшi бiрiншi гильдияшы Кашкаровтың фото суретi, 1914 жылы казактарды станицадан Германиямен соғысқа шығарып салу, станицаның байырғы казакы Грибановты ақтау туралы құжаттар фото суретi.
Атқарушы билiктiн архив қорындаауданның әкiмшiлiк-аумақтық қайта құрылуы туралы мәлiмет сақтайтын, шешiмдер, қаулылар, жиналыстардың хаттамалары, өндiрiс алға басарларын марапаттау туралы мәдениет пен экономиканың дамуы, көп балалы аналардың құжаттары сақталған.
Жергiлiктi басқару органдардың құжаттары, ведомстволық бағыныстағы ұйымдардың құжаттары, ауыл шаруашылығы, сауда-сатық, қаржы органдары, қөлiк ұйымдары, байланыс бөлiмiн сипаттайды.
Бiлiм басқармасының құжаттары, Сандықтау балалар үйiнiң құжаттары, ауылдық елдi-мекенде орналасқан мектептердiң тiзiмдерi, 1932 жылдан бастап балалар үйiнiң балалар тiзiмдерiн сақтайды.
Бiздiн жерлестердiң қоғамдық қызметi және шығармашылық жұмыстары туралы баға жетпес құжаттары бар: Социалистiк еңбек ерi Боронина Раиса Степановнанiкi , Қазақстанның социалистiк партиясының саяси орындаушы комитетiнiң хатшысы, ауданның қоғамдық- саяси қызметкер, еңбек ардагерi Лотц Борис Германовичтiн, Ұлы Отан соғысының ардагерi Шепел Мехаил Прокопьевичтiн және т.б.
Бұл адамдардың барлығы бiздiң ауданның тарихы, ал архив қорларында олардың шығармашылық, әскери, қоғамдық жұмыстары, фото суреттерi, жеке хаттамалары сақталып жатыр.
Архив құжаттары ауыр жүк болып жатуы тиiс емес. Олар «жұмыс iстеуi» қажет. Жыл сайын мемлекеттiк архивпен Балқашина және Сандықтау ауданының естерлi күндерге арнап күнтiзбе шығарып жасалынады, бiздiн жерлестерiмiздiң ерлiгi және батылдығын көрсетiп «Ерлердiң ерлiгi халық жүрегiнде» атты жинақ шығардық, аудандық баспада архив құжаттарын қолдана отырып мақала жазып шығарылады, жеке құрамы бойынша ведомство аралық архив анықтамасын жазып шығардық. Мемлекеттiк архивтың негiзгi жұмыстардың бiрi бұл Ұлттық архивтың қорын қалыптастыру. Бұл мәселенi шешу үшiн ведомствалы архивқа көп көнiл бөлу қажет болып табылады Архив қызметкерлерi ведомстволарға түсiндiредi, iс жүргiзудi дұрыс ұйымдастырудан және құжаттарды сақтаудан олардың қызметтерiнiң тиiмдiлiгi, ал кейде адам тағдыры бағынышты.
Мемлекеттiк архив әдiстемелi және практикалы көмек көрсетедi, орындарда құжаттарды сақталуына бақылауды iске асырады, құжаттандыру және басқару құжаттары мәселелерi бойынша семинарлар өткiзiледi. Бүгiнгi күнге ауданның 49 ұйымы ауданның мемлекеттiк архив қорының жасақтау көзi болып табылады. Архив- бұл тек кешегi күн емес, бұл ертенгi болашақ, бұл бiз өзiмiз ертеңгi күнде, сондықтан бүгiн басшыларға бағынышты, қандай жазбаша мұра бiз ұрпаққа қалдырамыз..
Адамдарға қызмет ету, олардың сауалдарын қанағаттандыру бұл мемлекеттiк архив үшiн бiрiншi орындағы мiндет болған және болады. Архивқа сұраулар тек бiздiң ауданнан ғана емес, жақын және алыс шетелден келiп түседi. Құжаттар зейнетке шығуға,еңбек өтiлiмiн нақтылауға көмектеседi, Жыл сайын архивта 900 адамның сұрауы орындалады.
Өз қызметiнде Сандықтаум ауданының мемлекеттiк архивы атап өтедi, архив қағаздар қоймасы емес, ол тiрi, шығармашылық, ғылыми мекеме
